Pokrzywka charakteryzuje się występowaniem zaczerwienionych, obrzękniętych i silnie swędzących obszarów skóry. Pokrzywka pojawia się nagle i może równie szybko zniknąć w ciągu 1-2 godzin albo utrzymywać się przez całą dobę. Często powstają skupiska zmian skórnych w pewnych miejscach, podczas gdy inne są od nich wolne. 

Co wywołuje pokrzywkę ?

Często pokrzywka występuje jako skutek uboczny po spożyciu określonych produktów żywnościowych lub po zażyciu lekarstw. Najczęściej pokrzywka pojawia się po spożyciu orzechów, pomidorów i owoców jagodowych. Może być także jednym z objawów ubocznych takich leków, jak penicyliny, sulfonamidy, leki przeciwpadaczkowe, fenobarbital i niesterydowe leki przeciwzapalne. 

Inne przyczyny występowania pokrzywki 

Częstą formą pokrzywki jest dermatografizm, występujący u 5% populacji. Pokrzywka pojawia się wówczas w wyniku słabego uderzenia lub potarcia skóry, otarcia naskórka czy noszenia obcisłych ubrań. Pokrzywka cholinergiczna jest medycznym określeniem postaci pokrzywki pojawiającej się w wyniku podwyższenia temperatury ciała u niektórych osób. Dotyczy ona 5-7% pacjentów i pojawia się po gorącej kąpieli, prysznicu, jacuzzi, po pobycie w saunie, po intensywnych ćwiczeniach fizycznych lub w wyniku stresu emocjonalnego. 
Pokrzywka z oziębienia pojawia się po narażeniu na zimny wiatr lub po kontakcie z zimną wodą, głównie w obrębie kończyn górnych ale też we wszystkich miejscach narażonych na działanie zimna. Picie zimnej wody lub napojów chłodzących może powodować pojawienie się ognisk pokrzywki w jamie ustnej i na wargach.
Pokrzywka wywoływana promieniami słonecznymi powstaje w 1-3 minut po ekspozycji na słońce lub po opalaniu lampą kwarcową.
Kolejną przyczyną pokrzywki mogą być intensywne ćwiczenia fizyczne. U osób szczególnie wrażliwych, z anafilaksją prowokowana ćwiczeniami fizycznymi, dochodzi do wystąpienia obrzęku dróg oddechowych i utraty przytomności (anafilaksja powysiłkowa ).
Czasami u niektórych osób pokrzywka pojawia się co jakiś czas bez istotnej przyczyny. Ta jej postać jest nazywana przewlekłą pokrzywką samoistną. Jest ona wówczas zasadnicza dolegliwością pacjenta, nie towarzyszy innym poważnym jednostką chorobowym, nie można ustalić jej przyczyny i zwykle ustępuje bez leczenia.

Obrzęk naczyniowo ruchowy

Jeśli pokrzywka występuje na skórze w postaci bąbli to obrzęk naczynioruchowy objawia się obrzękiem jej głębszych warstw, najczęściej na twarzy, dłoniach i stopach. W przypadku gdy obrzęk naczynioruchowy dotyczy błon śluzowych gardła i górnych dróg oddechowych utrudnia on prawidłowe przełykanie i oddychanie, a szybka pomoc może okazać się niezbędna. Tak poważne powikłania występują rzadko, zwykle dochodzi do szybko ustępującego obrzmienia warg lub powiek. Obrzęk naczynioruchowy może towarzyszyć pokrzywce lub oba objawy mogą występować niezależnie od siebie. Obrzęk naczynioruchowy ustępuje zwykle po 1-2 dniach ale może pojawić się ponownie (z towarzyszącą pokrzywką lub bez niej). 
Uwarunkowany genetycznie obrzęk naczynioruchowy jest rzadką chorobą dziedziczną (prawie zawsze występuje rodzinnie) i może być w niektórych wypadkach śmiertelna, co odróżnia ją od innych postaci obrzęku. Obrzęk pojawia się wtedy w obrębie błon śluzowych górnych dróg oddechowych (gardła, języka i tchawicy), na twarzy i w innych miejscach. Obrzęk błony śluzowej żołądka powoduje silny ból, sugerujący atak wyrostka robaczkowego, co często kończy się interwencją chirurgiczną. Przyczyną wystąpienia objawów tej choroby jest obniżenie poziomu jednego z białek (tzw. C1 inhibitora dopełniacza) białka w surowicy krwi.

Postępowanie terapeutyczne z pokrzywką

Gdy tylko jest to możliwe należy unikać pokarmów, leków i innych czynników prowokujących jej wystąpienie. W przypadku pojawienia się pokrzywki zalecane jest leczenie preparatami antyhistaminowymi. Powyższe preparaty powinny być zapisane przez lekarza zajmującego się leczeniem chorób alergicznych. Jeśli leczenie preparatami antyhistaminowymi jest nieskuteczne wielu lekarzy dodatkowo zaleca przyjmowanie kortykosteroidów (prednizonu), należy jednak unikać długotrwałego ich podawania. W ciężkich przypadkach z towarzyszącym obrzękiem dożylne podanie adrenaliny może się okazać niezbędne. Uwarunkowana genetycznie postać obrzęku naczynioruchowego może być skutecznie leczona przy pomocy hormonoterapii.