Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych (oskrzeli). Rozwijające się zapalenie powoduje, że oskrzela stają się nadmiernie wrażliwe na różne czynniki. Pod wpływem tych czynników dochodzi do okresowego, często nagłego (napadowego) uogólnionego zwężenia oskrzeli. Wtedy, oskrzela stają się nadreaktywne, bo reagują zwężeniem na czynniki, które u osób zdrowych nie wywołują żadnej reakcji. To zwężenie oskrzeli jest przyczyną uciążliwych dolegliwości, na które skarżą się chorzy, takich jak kaszel, duszność, świszczący oddech i ciężar w klatce piersiowej. Dolegliwości te ograniczają aktywność fizyczną osoby chorej, utrudniają naukę lub pracę, przerywają sen w nocy, powodują częste wizyty u lekarza, a czasem są przyczyną pobytu w szpitalu. Te dolegliwości nie muszą być uciążliwe, częstotliwość ich występowania można zmniejszyć albo znacznie ograniczyć, jeżeli:

• poprawnie ocenimy ich znaczenie, co sprowadza się do postawienia właściwego rozpoznania przez lekarza, 
• poznamy czynniki wywołujące objawy choroby, ze szczególnym uwzględnieniem tych, których można uniknąć, 
• wdrożymy odpowiednie skuteczne leczenie zapobiegające występowaniu dolegliwości astmatycznych, 
• nauczymy się kontrolować – za pomocą prostych do wykonania pomiarów – stan własnych dróg oddechowych i wcześnie rozpoznawać zagrażający napad duszności, co pozwoli uniknąć wystąpienia napadu lub umożliwi szybkie jego przerwanie. 

Każdy chory na astmę powinien jak najwięcej wiedzieć o tej chorobie, o jej naturze i przebiegu, zasadach leczenia i lekach przepisywanych mu przez lekarza. Chory na astmę powinien współpracować z lekarzem przy określeniu planu leczenia i postępowania w różnych sytuacjach. Aktywne podejście do kwestii choroby poprawi skuteczność leczenia i pozwoli zminimalizować zagrożenie.
Stwierdzenie astmy przez lekarza , jest dla wielu osób przyczyną stresu lub nawet załamania nerwowego. Ogólnie wiadomo, że jest to choroba przewlekła i nieuleczalna. Obecnie wiemy o astmie wystarczająco dużo i dysponujemy dostatecznie skutecznymi lekami, aby móc skutecznie z nią walczyć. Istnieje pewna grupa chorych, którzy mimo intensywnego leczenia są zmuszeni do znacznego ograniczenia swojej aktywności. Często jednak dzieje się tak wskutek zbyt późnego postawienia diagnozy stwierdzającej chorobę, odwlekania rozpoczęcia leczenia, prowadzenia niewłaściwego leczenia. Nie wolno zatem poddawać się chorobie. Właściwe podejście i stosowanie się do ustalonego z lekarzem prowadzącym planu leczenia, nie przekreśla możliwości realizacji celów życiowych. Większość chorych na astmę żyje normalnie.

Pierwsze objawy astmy:

Dla wielu przyjęło się, że astma występuje prawie wyłącznie pod postacią napadów duszności któremu towarzyszy świszczący oddech. Jednak u wielu osób choroba (szczególnie we wczesnym stadium) nie ma tak dolegliwego przebiegu, dolegliwości są bardziej łagodne i mniej charakterystyczne. Nie oznacza to jednak, że mogą być zbagatelizowane, gdyż mogą być one preludium do cięższych postaci choroby. Do łagodniejszych objawów zaliczamy:

• przeważnie suchy kaszel, nasilający się w nocy, po wysiłku, kontakt z zanieczyszczonym powietrzem lub chłodem, 
• słyszalny podczas głębszego oddychania “świszczący oddech”, szczególnie podczas wydechu, 
• przyspieszony oddech. 

Każdy z tych objawów powinien być wyjaśniony pod kątem przyczyny wystąpienia, co pozwoli wdrożyć odpowiednie leczenie. Utrzymywanie się tych objawów u osób z rozpoznaną astmą wymaga wspólnego z lekarzem przeanalizowania dotychczasowego postępowania i ewentualnej intensyfikacji leczenia.

Przyczyny napadów astmy?

Większość objawów astmy wywoływana jest przez wpływ różnorodnych bodźców. Zaliczamy do nich: 
 

• infekcje układu oddechowego (“przeziębienie”, grypa, zapalenie zatok obocznych nosa),
• czynniki w postaci alergenów: pyłków traw, drzew i chwastów, roztoczy kurzu domowego, zarodników grzybów pleśniowych, sierści psów, kotów i innych zwierząt, piór; wywołują one objawy astmy tylko u osób uczulonych – stan taki nazywamy alergią, 
• zimne powietrze, zmiany pogody, zmienny mikroklimat, na przykład w miejscu pracy, 
• pachnące kosmetyki, farby, lakiery i inne lotne chemikalia, 
• inne zanieczyszczenia atmosferyczne, zwłaszcza dym tytoniowy i spaliny, 
• śmiech, płacz, silne przeżycia psychiczne (stres), 
• wysiłek fizyczny,
• aspiryna i inne leki (u niektórych chorych). 

Każda osoba, u której występują objawy astmy, powinna wspólnie z lekarzem ustalić, jakie czynniki z tej listy wywołują dolegliwości astmatyczne. W wielu przypadkach ten związek przyczynowy można udowodnić, na przykład wykrywając alergię lub nadwrażliwość na leki. W przypadku wysiłku fizycznego należy ustalić, jakie ćwiczenia wywołują dolegliwości (np. bieg) i wskazać takie, które nie powodują żadnych objawów astmy (np. pływanie).
Ustalenie przyczyn dolegliwości astmatycznych ułatwi skuteczne leczenie.

Astma u kobiet w ciąży

Kobiety chorujące na astmę zachodzące w ciążę i rodzą zdrowe dzieci . Jednakże zajście w ciążę kobiety chorej na astmę może mieć określony wpływ na przebieg choroby , a z drugiej strony wiążę się z pewnym ryzykiem dla samego przebiegu ciąży. 
Astma o niekontrolowanym przebiegu (nie leczona lub źle leczona) może stanowić zagrożenie dla życia matki i płodu oraz upośledzać rozwój dziecka. W leczeniu astmy u kobiet ciężarnych, tak jak i w leczeniu tej choroby u pozostałej grupy pacjentów należy dążyć do jak najmniejszej liczby zaostrzeń jej przebiegu wymagających leczenia szpitalnego i nagłych wizyt domowych, powodujących długotrwałą niezdolność do pracy i jej porzucenie. Kontakt kobiety ciężarnej z alergenami i czynnikami drażniącymi powinien być ograniczony do minimum, włączając zwierzęta domowe i dym tytoniowy. W wyborze leków należy kierować się zapewnieniem bezpieczeństwa matce i dziecku. W wielu przypadkach leki podawane w leczeniu astmy oskrzelowej są pod tym względem bezpieczne, ale przebieg terapii powinien być monitorowany przez specjalistę w celu zapewnienia jak najlepszych wyników przy minimalnych objawach ubocznych.

Jakie mogą być skutki astmy dla przebiegu ciąży?

Wyniki ostatnich badań wskazują, że prawidłowo kontrolowana astma nie ma negatywnego wpływu na przebieg ciąży czy zdrowie matki. Natomiast zła kontrola astmy (brak lub nie właściwe leczenie) wiąże się nierozerwalnie z obniżeniem masy urodzeniowej dziecka. 
W przypadku astmy o niekontrolowanym przebiegu dochodzi do obniżenia stężeniu tlenu we krwi matki, obniża się więc także ilość tlenu otrzymywanego przez płód i utlenowanie krwi dziecka. Zmniejszone stężenie tlenu może powodować zaburzenia wzrostu płodu i zmniejszać jego szansę na przeżycie ponieważ do prawidłowego rozwoju dziecka konieczny jest odpowiedni poziom tlenu we krwi.

Czy leki stosowane w leczeniu astmy są bezpieczne dla płodu?

Podawanie leków przeciwastmatycznych nie ma wpływu na wzrost ilości zaburzeń rozwojowych płodu. Obserwacje prowadzone na kilkuset ciężarnych kobietach wskazują, że większość leków przeciwastmatycznych może być podawane w czasie ciąży. Ryzyko zaburzeń przebiegu ciąży jest znacznie wyższe w przypadku niekontrolowanego przebiegu astmy niż ryzyko związane z podawaniem leków przeciwastmatycznych pozwalających na utrzymanie prawidłowej czynności układu oddechowego u matki. Podawanie leków doustnych należy jednak ograniczyć do przypadków, w których opanowanie objawów choroby przy pomocy polecanych wziewnych form leków nie jest możliwe. 
Także podawanie przeciwastmatycznych leków hormonalnych z grupy kortykosteroidów (zarówno w preparatach doustnych jak i wziewnych) nie ma wpływu na przebieg ciąży dopóki kontrola astmy jest prawidłowa.

Wpływ ciąży na przebieg astmy

Ciąża może wpływać na przebieg astmy, choć w indywidualnym przypadku to przewidzieć. Przyjmuje się, że u 1/3 ciężarnych kobiet dochodzi do pogorszenia jej objawów, u 1/3 występuje poprawa, a u 1/3 nie stwierdzono wyraźnej różnicy przebiegu choroby przed i w trakcie trwania ciąży. 
Najczęściej do pogorszenia w przebiegu astmy dochodzi pod koniec drugiego i na początku trzeciego trymestru ciąży, chociaż w ostatnich czterech tygodniach ciąży może dojść do znacznego złagodzenia jej objawów. Niezwykle rzadkie u kobiet, u których astma była prawidłowo kontrolowana w czasie ciąży są przypadki astmy utrudniającej przebieg akcji porodowej i poród.

Odczulanie w czasie ciąży

Ponieważ nie stwierdzono negatywnego wpływu immunoterapii na płód i przebieg ciąży nie ma przeciwwskazań do jej kontynuowania. Jednakże nie należy rozpoczynać leczenia odczulającego u kobiety ciężarnej, a podawanie kolejnych dawek szczepionki powinno być pod ścisłą kontrolą lekarza ze względu na możliwość wystąpienia reakcji alergicznych (anafilaktycznych). Reakcje te, choć niezwykle rzadkie, stanowią dla dziecka zagrożenie.

Karmienie piersią

Nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią w przebiegu astmy. Chociaż przechodzenie leków przeciwastmatycznych do mleka nie jest ściśle ustalone nie ma dowodów na to, że takie leki jak teofilina, agoniści receptorów beta, kromoglikan sodu, steroidy, leki przeciwhistaminowe i obkurczające naczynia krwionośne mają negatywny wpływ na rozwój dziecka. 
Najważniejszym celem w prowadzeniu astmy u kobiety w ciąży jest prawidłowa jej kontrola, zapewniająca bezpieczeństwo matki i prawidłowy rozwój płodu. Kobieta ciężarna powinna być systematycznie kontrolowana przez lekarza prowadzącego, a wszelkie objawy pogorszenia choroby należy natychmiast łagodzić wprowadzając niezbędne zmiany do schematu leczenia. Przebieg ciąży u większości kobiet z prawidłowo kontrolowaną astmą i rzadko występującymi zaostrzeniami jest zwykle prawidłowy.

Astma wieku dziecięcego

Astma jest chorobą, w której przepływ powietrza w drogach oddechowych jest utrudniony na skutek zwężenia dróg oddechowych wynikającego ze skurczu mięśni, obrzęku błony śluzowej i obecności dużej ilości śluzu. U chorych z astmą oskrzelową często dochodzi do wystąpienia lub zaostrzenia jej objawów w wyniku narażenia na czynniki powszechnie występujące w otoczeniu i niegroźne dla osób zdrowych. Czynniki te powodują zwężenie dróg oddechowych bezpośrednio wywołując skurcz mięsnówki lub pośrednio powodując powstania stanu zapalnego w śluzówce a w efekcie takie objawy, jak duszność, świsty i kaszel. 
Jednak w odróżnieniu od pacjentów dorosłych, astma u niemowląt i małych dzieci może nie przebiegać z objawami zwykle towarzyszącymi tej chorobie. U chorych na astmę dzieci objawami astmy oskrzelowej może być przyspieszony, głośny oddech, “wciąganie klatki piersiowej” i duszność. Lekarze, nie podejrzewając astmy, mogą wówczas podjąć leczenie takie, jak w przebiegu infekcji dróg oddechowych. 
Postawienie właściwej diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia w przypadku astmy wieku dziecięcego wymaga od lekarza pediatry porównania jej przebiegu z astmą pojawiającą się u osób dorosłych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na wyjątkowe cechy tej pierwszej. 
Istotne różnice pojawiają się już w wywiadzie chorobowym, zasięganym u rodziców, a następnie w badaniu przedmiotowym i w rozpoznaniu różnicowym, dotyczą one także czynników wywołujących objawy astmy i zaostrzających jej przebieg, grup stosowanych leków i prognozowania dalszego jej przebiegu. 

Jakie są objawy astmy wieku dziecięcego?

Można dostrzec u dziecka podczas zabawy mniejszą, w porównaniu z rówieśnikami, wytrzymałość, lub też dziecko może próbować ograniczać aktywność ruchową z obawy przed wystąpieniem kaszlu lub sapki. Tak subtelne objawy, jak np. czucie ucisku w klatce piersiowej mogą nie zostać zauważone lub rozpoznane przez dziecko. Dlatego też podczas ustalania rozpoznania lekarz ma większe zaufanie do obserwacji poczynionych przez rodziców dziecka. Często nawracający lub długo się utrzymujący kaszel może być jedynym objawem astmy u małych dzieci. Prawidłowy oddech powinien być bezgłośny, a świsty pojawiające się gdy powietrze musi przeciskać się przez zwężone drogi oddechowe mogą być pierwszym objawem astmy. Ale zaobserwowanie takich objawów wcale nie musi świadczyć że dziecko jest chore na astmę, podobne objawy mogą być obecne z innych powodów. Najczęściej objawy takie pojawiają się u dzieci nie mających żadnej przewlekłej choroby w trakcie infekcje wirusowych układu oddechowego. 

Inne rzadsze przyczyny to:

• ciała obce zaaspirowane do dróg oddechowych (np. koralik) 
• wady wrodzone np. naczynia krwionośne zwężające światło dróg oddechowych 
• choroby układu oddechowego,
• wrodzone wady serca 
• refluks żołądkowo-przełykowy. 

Opisane powyżej jednostki chorobowe mogą pojawić się w dzieciństwie i powinny zostać wykluczone przy podejrzeniu astmy oskrzelowej.

Astma a alergia i infekcje

Reakcja alergiczna na występujące w otoczeniu alergeny (roztocza kurzu domowego, pleśni czy zwierząt) jest najczęstszą przyczyną objawów astmy. Uczulenia mogą długo pozostać nie rozpoznane z powodu mylnego stwierdzenia, że uczulenie nie może rozwinąć się u dziecka w ciągu pierwszych lat jego życia. Testy skórne mogą być pomocne w postawieniu rozpoznania u dzieci u których wystąpiła reakcja alergiczna. Dziecko powinno być chronione przed kontaktem z substancjami przewlekle drażniącymi drogi oddechowe, takimi jak dym tytoniowy. Badania wykazują, że infekcje dróg oddechowych występują częściej u dzieci mieszkających z osobą palącą tytoń. 
Infekcje dróg oddechowych są również częstą przyczyną objawów astmy oskrzelowej wieku dziecięcego.

 Postępowanie w przypadku dzieci z astmą 

Ustalenie postępowania terapeutycznego w przypadku astmy występującej u dziecka powinno opierać się na obserwacjach rodziców pacjenta, badaniu lekarskim a w uzasadnionych przypadkach również na obiektywnych testach pozwalających ocenić czynność układu oddechowego (pomiar czynności oddechowej). Często aby uzyskać odpowiednią skuteczność podawania wziewnych postaci leków małym dzieciom konieczny jest nebulizator. Dla dzieci w wieku szkolnym bardziej efektywne może okazać się zastosowanie inhalatora odmierzającego dawkę leku zaopatrzonego w komorę ułatwiającą jego dystrybucję w drogach oddechowych. Ważną częścią programu leczenia jest także używanie w domu miernika szczytowego przepływu powietrza, oczywiście po konsultacji z lekarzem prowadzącym. 

Wysiłek fizyczny

Często u dziecka z astmą, rodzice dla jego ochrony dążą do ograniczenia jego aktywności fizycznej. Ale w przypadku gdy choroba jest prawidłowo leczona ćwiczenia fizyczne są niezbędną częścią programu terapeutycznego, dążącego do poprawienia czynności układu oddechowego. Należy więc zachęcać dziecko do normalnej aktywności ruchowej. 

Czy z astmy można wyrosnąć ?

Ponieważ astma jest chorobą, która nie przebiega ustalonym torem określenie jej postępu u dziecka nie jest możliwe. U niektórych dzieci w okresie dojrzewania dochodzi do poprawy w przebiegu astmy, a u innych do pogorszenia. Wiele objawów związanych z tą chorobą może wygasać, ale nadal drogi oddechowe pozostają nadwrażliwe i ponownie wiele lat później dochodzi do ujawnienia astmy. U większości dzieci chorych na astmę można uzyskać remisję pod warunkiem zastosowania właściwego leczenia. Pomimo przewlekłego przebiegu odpowiednio leczona astma oskrzelowa nie prowadzi do systematycznego pogarszania się czynności układu oddechowego. Sprawność fizyczna i wytrzymałość wielu dzieci chorych na astmę jest prawidłowa (wielu sportowców jest chorych na astmę oskrzelową).

Astma w wieku podeszłym

W przeciwieństwie do powszechnego przekonania astma może po raz pierwszy pojawić się u ludzi w wieku starszym. Nie zawsze u chorych, u których zaburzenia czynności układu oddechowego wystąpiły w wieku emerytalnym są one spowodowane przewlekłym zapaleniem oskrzeli czy rozedmą, często ich przyczyną jest odwracalne zwężenie dróg oddechowych np. w przebiegu astmy oskrzelowej. Objawy chorób alergicznych stwierdzane u osób starszych są zbliżone do objawów występujących u młodych dorosłych. Astma może rozwinąć się w każdym wieku, choć rzadko zaczyna się powyżej 60 roku życia. W przebiegu astmy o późnym początku jej objawy mogą utrzymywać się dłużej i być bardziej oporne na zastosowane leczenie. 
Ponadto istnieje więcej czynników, które u osób starszych mogą wywołać napad astmy, choć rzadziej alergia jest przyczyną astmy.

Problemy w leczeniu związane z wiekiem

Zaakceptowanie i współpraca podczas leczenia takiej choroby jak astma, upośledzającej oddychanie i normalna codzienna aktywność jest trudne w każdym wieku, ale u osób starszych może dodatkowo współistnieć z przejściem na emeryturę, zmianą miejsca zamieszkania i ograniczeniem posiadanych zasobów finansowych. Ekonomiczne aspekty astmy powinny być rozważane na równi z emocjonalnymi aspektami tej choroby. Konieczne jest więc wyjaśnienie istoty choroby oraz mechanizmów jej wpływu na pogorszenie czynności innych narządów i układów. 

Problemy jakie mogą wystąpić w wieku starszym

 Postępowanie w przebiegu alergii u osoby starszej wymaga stałej współpracy lekarza prowadzącego (specjalisty chorób wewnętrznych) i lekarza zajmującego się leczeniem chorób alergicznych. Konieczne jest dokonanie wspólnego wyboru leków co pozwoli zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia objawów niepożądanych i interakcji pomiędzy poszczególnymi preparatami. Pacjent powinien posiadać listę wszystkich zażywanych leków i pokazywać ją lekarzowi prowadzącemu przy każdej wizycie. U osób starszych występuje także szereg związanych z procesem starzenia zaburzeń funkcjonowania organizmu wymagających dodatkowego leczenia. W leczeniu nadciśnienia tętniczego i zaburzeń rytmu serca często stosowane są leki z grupy beta-blokerów. Leki te mogą utrudniać leczenie ciężkiego napadu astmy, choć ich zażywanie nie zwiększa ryzyka wystąpienia reakcji alergicznej. 

Leczenie astmy – jak przebiega ?

U osób starszych profil działania terapeutycznego leku może znacznie się różnić w stosunku do osób młodych. Czasami też konieczne jest stosowanie różnych postaci tego samego leku, np. dla pacjenta z towarzyszącą chorobą zwyrodnieniową stawów używanie inhalatora wymagającego ręcznego uwolnienia dawki leku może być trudne. Można wtedy używać inhalatora nie wymagającego naciśnięcia wyzwalacza. Używanie nebulizatora, urządzenia ułatwiającego dystrybucję leku w drogach oddechowych może być dla osoby starszej znacznym ułatwieniem gwarantując ponadto, że więcej leku znajdzie się w drogach oddechowych. W innych przypadkach lepiej stosować płynne postaci leków niż trudne do połknięcia tabletki, jeśli ich skuteczność jest porównywalna. Dawka podawanego leku powinna być dostosowana do zmienionego u osoby starszej metabolizmu oraz do zmian w narządach wewnętrznych. Do tego dołączają się związane z wiekiem problemy ze snem, które mogą nasilać się w wyniku stosowania leków przeciwastmatycznych. Natomiast niewyspanie wpływa ujemnie na wyniki leczenia. Od osób dorosłych oczekuje się przykładnego stosowania zaleceń lekarskich, jednak wiele osób dąży do przyjmowania jak najmniejszej ilości leków. Zażywanie zbyt małej lub zbyt dawki w stosunku do ustalonej przez lekarza prowadzącego może doprowadzić do pogorszenia przebiegu astmy. Zwykle w takim przypadku lekarz prowadzący dostosowuje schemat leczenia do aktualnego stanu pacjenta nie zdając sobie sprawy, że obserwowane pogorszenie wynika z niestosowania jego wcześniejszych zaleceń. Zmniejszenie ilości podawanych leków można osiągnąć tylko na drodze dialogu lekarz-pacjent, który pomoże określić cel prowadzonego leczenia oraz związane z nim korzyści i objawy niepożądane. 
Specjalista zajmujący się leczeniem chorób alergicznych oraz lekarz prowadzący powinni choremu w wieku podeszłym zapewnić odpowiednią opiekę medyczną.

Astma u dzieci w wieku szkolnym

Odkąd dziecko rozpoczyna edukację szkolną, szkoła staje się jednym z wymagających zwrócenia uwagi na problemy dziecka z astma oskrzelową. Zarówno rodzice jak i nauczyciele powinni być świadomi tej choroby chorobą i jej wpływu na dziecko. 
W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania dziecku z astmą oskrzelową w szkole konieczne jest wspólne działanie dziecka, rodziców, lekarza i personelu szkoły, umożliwiające zapobieganie i/lub kontrolę przebiegu choroby podczas nauki w szkole. Dziecko powinno mieć zapewnione zdrowe warunki środowiska szkolnego.

Ze strony rodziców

• Rodzice powinni poinformować personel szkoły o chorobie dziecka. W tym celu powinni się oni skontaktować osobiście z nauczycielami, pielęgniarką szkolną i jeśli jest to możliwe z władzami szkoły na samym początku roku szkolnego.
• Osobom tym należy wyjaśnić istotę choroby, określić przyjmowane przez dziecko leki i ich objawy uboczne. Dziecko z astmą powinno być traktowane na równi ze zdrowymi rówieśnikami. 
• Należy zachęcać nauczycieli do wyrażenia zgody na przyjmowanie przez dziecko zaleconych leków i unikania wyolbrzymiania tego faktu. 
• Szczególnej uwagi wymaga kontakt z nauczycielem WF .Powinien on rozumieć, że dziecko z astmą może okresowo wymagać ograniczenia i dostosowania ćwiczeń do stanu swojego zdrowia , ale nie powinno być trwale eliminowane z zajęć. 

Co ze szkołą- jak sobie radzić ?

Występowanie zaostrzeń w przebiegu choroby jest najczęstszym problemem u dzieci z astmą, co jest przyczyną, że dzieci te opuszczają wiele zajęć szkolnych. Rzadziej zdarza się, że dzieci z kaszlem, świszczącym oddechem, dusznością czy nieżytem błony śluzowej nosa są odsyłane do domu przez nauczycieli z podejrzeniem infekcji górnych dróg oddechowych. Dobrze poinformowany nauczyciel powinien takie objawy u dziecka z astma zlekceważyć. W niektórych przypadkach dzieci chorujące na astmę oskrzelową wymagają indywidualnego nauczania. Należy jednak za wszelką cenę starać się zapewnić dziecku normalną edukację w szkole, w otoczeniu rówieśników. Dokąd normalna, codzienna szkolna aktywność dziecka nie będzie możliwa należy starać się aby dziecko uczęszczało do szkoły przynajmniej w okresach poprawy. Może w tym pomóc nawiązanie porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka a władzami szkolnymi. Niezwykle istotne jest umożliwienie takiemu dziecku przyjmowania zaleconych leków w szkole i szybkie poinformowanie rodziców w przypadku zaostrzenia objawów astmy. Czasami dzieci chore na astmę oskrzelową używają jej jako usprawiedliwienia w przypadku nie przygotowania do zajęć lub wykrętu od niektórych rodzajów aktywności w szkole. Rodzice wspólnie z nauczycielami powinni walczyć z taką postawą. Szczególnie szkodliwe jest, dość często spotykane w Polsce, długotrwałe (miesiące, lata) odsuwanie dzieci chorych na astmę od normalnego środowiska szkolnego poprzez zalecania indywidualnego; nauczania. Takie postępowanie (poza nielicznymi wyjątkami skrajnie ciężkich postaci choroby), nie jest uzasadnione lekarsko, a jest tylko dowodem niewłaściwego rozpoznania i/lub leczenia choroby dziecka. Prowadzi do izolacji dziecka, utrudnia jego adaptację społeczną i w efekcie nie pomaga w leczeniu astmy. Dziecko z astmą jest normalnym dzieckiem i powinno przebywać w normalnym środowisku! 

Przyjmowanie leków – skutki i objawy uboczne

Leki przeciwastmatyczne przyjmowane w postaci wziewnej rzadko dają objawy uboczne (czasami drżenie rąk). Leki doustne czasem mogą być odpowiedzialne za takie reakcje niepożądane, jak bóle głowy, drżenia rąk, bóle żołądka, senność , które mogą zmniejszać zdolności dziecka do uczenia się. Ponadto na skutek przyjmowania niektórych preparatów zmniejsza się zdolność dziecka do koncentracji uwagi. Należy uprzedzić nauczycieli o możliwym wpływie przyjmowanych przez dziecko leków na jego wyniki w nauce i zmiany w zachowaniu w szkole. Nauczyciele powinni także niezwłocznie informować rodziców o wszystkim co dotyczy takiego dziecka ponieważ może to wpłynąć na dalsze postępowanie terapeutyczne.

Uprawianie sportu

Uczestnictwo w zajęciach wychowania fizycznego lub uprawianie sportu może być poważnym problemem dla dziecka z astmą oskrzelową. Odpowiednia wiedza w tym zakresie pozwoli uniknąć problemów. Warunki środowiska (zimno, suche powietrze, wiatr, smog, wysoki poziom alergenów w powietrzu) mogą wywoływać zaostrzenie objawów astmy w czasie ćwiczeń fizycznych. Dziecko chore, zgodnie z zaleceniem lekarza, przed rozpoczęciem ćwiczeń może przyjąć dodatkowy lek, który zapobiegnie wystąpieniu objawów w czasie ćwiczeń.  Nauczyciel dziecka lub jego trener powinni znać leki, które umożliwiają zapobieganie wystąpieniu astmy powysiłkowej. Uczestniczenie przez dziecko w zajęciach wychowania fizycznego jest bardzo istotne, ale należy pamiętać o zapobieganiu lub łagodzeniu objawów astmy powysiłkowej.  Zanim dziecko zacznie uczestniczyć w takich zajęciach lekarz prowadzący w liście skierowanym do nauczyciela lub trenera ucznia powinien wyjaśnić przyczyny astmy wywoływanej wysiłkiem fizycznym, sposoby zapobiegania jej wystąpieniu, niepokojące objawy oraz opisać indywidualny program leczenia.  Szkoła powinna pomóc dziecku z astmą w uczestniczeniu w zajęciach wychowania fizycznego i obdarzyć chore dzieci zaufaniem w kwestii ich ograniczeń.